Cuma günü Jitka Čvančarová, Prag’daki Studio DVA’nın Küçük Sahnesinde sahneye geri dönecek. Daniel Krejčík’le birlikte rol aldığı ve yönetmenliğini de üstlendiği yeni filmi Vlaštovka, beş yıl aradan sonra ilk prömiyerini gerçekleştiriyor.
Neden bu kadar uzun bir ara? Aileniz yüzünden oyunculuğa ara mı verdiniz?
Ama bu uzun zaman önceydi. Bunu bir araya getirmezdim. Önce anneyim, sonra her şeyim. Çocuklarım doğmadan önce Prag’daki yedi tiyatroda oynadım. Ungelt Tiyatrosu’nda Tennessee Williams’ın güzel oyunu The Kingdom of God on Earth’te sahneden inmeyen Myrtle karakterini canlandırdığımda dönüm noktası geldi. Kızım hastalandığında kendimi dayanılmaz derecede gergin hissederken buldum. İzleyici hiçbir şeyin farkına varmadı ama onun evinde olmamam ve olamamam tam anlamıyla beni tüketiyordu. Bunları birleştirmenin imkansız olduğunu, değerli zamanımdan fedakarlık edemeyeceğimi anladım ve temelde tüm tiyatro rollerimi sınırladım. Sadece film çekiyordum. Ancak o zaman, çok daha sonra, birkaç yıl içinde, mesleğimde gittikçe sıklaşan yüzeysellik nedeniyle uzun vadeli bir tür hayal kırıklığı yaşamaya başladım. Sığ sularda, sıradan konularda, çoğu zaman amatörlükte yürümek öyle bir şeydi ki.
Duygularınızı nasıl tarif edersiniz?
Bunu, bir masaldan geldiğini düşündüğüm haşlanmış kurbağa sendromuna benzetebilirim; yavaş yavaş ısıtılan sudaki bir kurbağa, suyun tehlikeli derecede ısındığını fark edemediği ve suyun içine atlayamadığı için zamanla canlı canlı kaynatılır. zaman. Sonunda sizi tüketebilecek sinsi ve incelikli olandır. İnsanlar çoğu zaman çeşitli nedenlerle bahaneler üretir ve sınırları zorlarlar, ancak bazen bu artık mümkün değildir, yeter deyip ilkelere bağlı kalmak gerekir. Aksi halde kendinizi kaybedersiniz.
Peki bir sonraki adım neydi?
Yaklaşık bir buçuk yıl önce, belki daha farklı bir şekilde yoluma devam edebilmek için mesleğimi bırakmaya karar verdim. Eğer hiç. Bu karardan sonra bacağımı çok ciddi şekilde yaraladım ve bu da beni gerçekten yılın dörtte üçü kadar bekletti. Kararımın böyle bir damgası. Büyük olasılıkla bir mühür.
Görüşleriniz nelerdi?
Bir daha asla oynayamayacağımı hayal edebiliyordum. Ve bir şekilde bu beni özellikle rahatsız etmedi. Kendi kendime, belki beş ya da on yıl içinde, daha yüksek bir gücün, belki evrenin, belki meleklerin, belki de kaderin bana yaratıcı ruhumdan geçmesi gereken önemli bir konuyu gönderdiğinde geri döneceğimi söyledim. Benim aracılığımla insanların bu kelimeleri ve anlamlarını duymasını, hissetmesini sağlamak benim işim olsun.
Sizin için önemli bir şey gelmezse ne yapacağınıza dair bir planınız var mı?
Yapmadı, bir şekilde düzeleceğine inandım. Her şeyden önce bunun doğru karar olduğunu biliyordum. Temiz, derin. Ayrıca yirmi yıldır hayır işlerinde çok aktif olarak çalışıyorum ve iş asla burada bitmeyecek. Ayrıca ailem beni her işi üstlenebilecek ve dürüstçe yapabilecek şekilde yetiştirdi. Yeni olan her şeyi alçakgönüllülükle öğrenmek için adım adım. Yani en baştan bir yerden başlamaya ve dahili olarak bunun arkasında durmaya hazırdım. Her ne kadar geçimimi sağlamak için ne yapacağımı mantıklı olarak bilmesem de, bu karar beni büyük ölçüde rahatlattı.
Ama sonra Kırlangıç geldi…
Evet, neredeyse bir yıl geçti ve tam anlamıyla tanımadığım, daha önce hiç tanışmadığımız Daniel Krejčík yoluma uçtu… Prag’da beni kaldırımda karşıladı, kendini tanıttı ve bir yere doğru yola çıktı. Daha önce bulduğu ve benim daha sonra öğrendiğim bir İspanyol oyununu okumak için kafeye gittim. Birkaç gün sonra bana numarayı aldığını ve oyunu bana gönderip gönderemeyeceğini yazdı. Bu olağanüstü orijinal metin postalarıma düştü, şimdiye kadar okuduğum en iyi metinlerden biri. Temel insani değerlere, ilkelere ve ortamlara değinir. O, özgünlüğü ve derin bağlamı açısından olağanüstü ve onun o olduğunu biliyordum. Dan ve ben tanıştık ve sonunda ona filmi benim de yönetmeyi teklif ettim. Fikrim o kadar netti ki A’dan Z’ye sahnelemem gerekiyordu.
Demek ilk defa yönetmenlik yapıyorsun. Bu senin bir rüya mıydı?
Hayır bu önceden tasarlanmış bir plan değil, hesap değil, bırakın egoyu. Sadece bunu yapman gerektiğini biliyorsun. Tamamen derin bir inançtan dolayı. Aşktan, tutkudan, işe saygıdan. Bu kadar zor bir oyunda kendimi yönlendirmek hiç de kolay değil ama bunu yapmam gerektiğine emindim. Bir an bile bunlara inanmayı bırakmadım.
Kırlangıçlar’ın kahramanları oldukça zor yaşam meselelerinden geçiyor. Yerel dramaturjinin standart bir parçası olmayacak bu konuyla Studio DVA tiyatrosuna nasıl geldiniz?
Oyun çok samimi, çok özgün ve seyirciyle aynı yörüngede olmam gerekiyordu. Bunun için yeterli alana sahip olun; ne çok küçük ne de çok büyük. Öyle ki, ortak enerji doğru yönde akmalı ve hiçbir yere kaçmamalı. Paskalya civarında bir ara Kırlangıç’ı okudum ve hangi tiyatronun metnin önemini anlayacağını ve aynı zamanda bu kadar alışılmadık derecede hızlı tepki verebileceğini merak ettim. Tiyatroların dramaturjik planı birkaç yıl önceden verilmektedir. Kimin kalbini ele geçirecek? Kim benim gibi yaşayacak? Vlaštovka’nın vurduğu doğru kişi Michal Hrubý’ydı. 17 Kasım’daki prömiyer için hemen yer bulabildi. Alışılmadık bir terim ama bulabildiğimiz tek terim.
Vlastovka’nın neyle ilgili olduğunu özetleyebilir misiniz?
Gerçek bir olaya dayanan çok güçlü bir insan hikayesidir. Ünlü bir opera sanatçısı, şarkı söylemeyi öğrenmek isteyen genç bir adamı şan dersi için kabul eder. Her şeyin ilk bakışta göründüğünden farklı olacağı daha en başından bellidir. Güzelce yazılmış diyaloglar sırasında izleyici başka ne olabilir diye soracak. Ve hala giderek daha fazla, neredeyse dedektiflik niteliğinde devam filmleri var. Çift, suçluluk kavramı, anlayış, sevgi, hoşgörü, acı, affetme gibi temel insani temalara değiniyor.
Metnin mucizesi ve benzersizliği, insandaki iyiliği güçlendirmesinde yatmaktadır. Bu yüzden neredeyse boş bir sahneye sahip olmak istedim, böylece hiçbir şey izleyicinin dikkatini metinden ayırmayacaktır. Aktör, hikaye, duygular, daha fazlası değil. Oyuncular için en zorlu disiplindir. Yardım edilecek hiçbir şey yok, arkasına saklanacak hiçbir şey yok. Tamamen ve tamamen çıplak bir oyuncu ve metin!
Yaratıcıların listesi Václav Marhoul ve Tomáš Hanák gibi tanınmış isimleri içeriyor. Neden onlarla iletişime geçtin?
Çünkü Kırlangıç’ın hepsinin kalbine doğru uçacağına ikna olmuştum. Metnin gerektirdiği her şeyi anlayacaktır. Ve beni anlayacağını. Tomáš Hanák’la başlayacağım. Olay örgüsünün en önemli anı bir şarkı, bir ninni. Metninin çevirisinden memnun kalmadım, çok şiirsel ve söylenemez değildi. Onu etkileyemedim. Az önce Tomáš’a bunu tekrar yazıp yazamayacağını sordum. Tomáš çok derin bir insan olmasına rağmen yine de her şeyle dalga geçiyor. Onu çok seviyorum ve Vlaštovka’ya mükemmel bir şekilde vurdu, gerçekten çok güzel bir metin yazdı.
Sahne fakülteden sınıf arkadaşım Marek Cpin tarafından yaratıldı. Tiyatrodaki en zor şey olan sahnede “hiçbir şey” yaratma görevi benim tarafımdan ona verildi. Bu “hiçbir şey”in işe yaramasını ve bir atmosfere sahip olmasını sağlamak. Boş, temiz, aydınlık bir sahneye ihtiyacım olduğunu, sadece bir piyano, bir sandalye ve belki bir tane daha olması gerektiğini söyledim. Bu kadar. Ve Marek tam olarak bunu buldu! Kusursuzca! O muhteşem bir set tasarımcısı!
Müzik, çok hassas bir besteci ve son derece mütevazı bir insan olan Matěj Kroupa tarafından yaratıldı. Kırlangıç’ın onun kalbini ele geçireceğini ve neye ihtiyaç olduğunu anlayacağını biliyordum. Zaten çok güzel bir şekilde yeniden düzenlediği son şarkıyı söylediğim The Painted Bird’de birlikte çalıştık.
Ve Václav Marhoul, hem kişisel hem de yaratıcı konularda son derece iyi anlaştığım, bana yakın bir insan. Biz birbirimize güveniyoruz, güveniyoruz. Ve hiçbir oyuncunun sahneden ayrılmadığı bir oyunda kendimi yönettiğim için, bir noktada ikinci bir çift göze ihtiyacım vardı. Sadece onun.
Kendinizi yönlendirme kararınıza dönüp nasıl bakıyorsunuz?
Mesleğe büyük bir saygım var, çok zor bir disiplin ama özgürlük, ki bu elbette büyük bir sorumlulukla el ele gidiyor, yaratıcı özgürlük ölçülemez derecede tatmin edici. Her ne kadar zor olsa da mutluyum diyebilirim sanırım.
Peki Vlastovka kariyeriniz için ne anlama gelecek? Seni daha ileri bir yere mi atacak?
Bu hiç umurumda değil. Vlaštovka aracılığıyla insanların kalplerine, insanların ruhlarına doğru yere dokunmak istiyorum.
Neden bu kadar uzun bir ara? Aileniz yüzünden oyunculuğa ara mı verdiniz?
Ama bu uzun zaman önceydi. Bunu bir araya getirmezdim. Önce anneyim, sonra her şeyim. Çocuklarım doğmadan önce Prag’daki yedi tiyatroda oynadım. Ungelt Tiyatrosu’nda Tennessee Williams’ın güzel oyunu The Kingdom of God on Earth’te sahneden inmeyen Myrtle karakterini canlandırdığımda dönüm noktası geldi. Kızım hastalandığında kendimi dayanılmaz derecede gergin hissederken buldum. İzleyici hiçbir şeyin farkına varmadı ama onun evinde olmamam ve olamamam tam anlamıyla beni tüketiyordu. Bunları birleştirmenin imkansız olduğunu, değerli zamanımdan fedakarlık edemeyeceğimi anladım ve temelde tüm tiyatro rollerimi sınırladım. Sadece film çekiyordum. Ancak o zaman, çok daha sonra, birkaç yıl içinde, mesleğimde gittikçe sıklaşan yüzeysellik nedeniyle uzun vadeli bir tür hayal kırıklığı yaşamaya başladım. Sığ sularda, sıradan konularda, çoğu zaman amatörlükte yürümek öyle bir şeydi ki.
Duygularınızı nasıl tarif edersiniz?
Bunu, bir masaldan geldiğini düşündüğüm haşlanmış kurbağa sendromuna benzetebilirim; yavaş yavaş ısıtılan sudaki bir kurbağa, suyun tehlikeli derecede ısındığını fark edemediği ve suyun içine atlayamadığı için zamanla canlı canlı kaynatılır. zaman. Sonunda sizi tüketebilecek sinsi ve incelikli olandır. İnsanlar çoğu zaman çeşitli nedenlerle bahaneler üretir ve sınırları zorlarlar, ancak bazen bu artık mümkün değildir, yeter deyip ilkelere bağlı kalmak gerekir. Aksi halde kendinizi kaybedersiniz.
Peki bir sonraki adım neydi?
Yaklaşık bir buçuk yıl önce, belki daha farklı bir şekilde yoluma devam edebilmek için mesleğimi bırakmaya karar verdim. Eğer hiç. Bu karardan sonra bacağımı çok ciddi şekilde yaraladım ve bu da beni gerçekten yılın dörtte üçü kadar bekletti. Kararımın böyle bir damgası. Büyük olasılıkla bir mühür.
Görüşleriniz nelerdi?
Bir daha asla oynayamayacağımı hayal edebiliyordum. Ve bir şekilde bu beni özellikle rahatsız etmedi. Kendi kendime, belki beş ya da on yıl içinde, daha yüksek bir gücün, belki evrenin, belki meleklerin, belki de kaderin bana yaratıcı ruhumdan geçmesi gereken önemli bir konuyu gönderdiğinde geri döneceğimi söyledim. Benim aracılığımla insanların bu kelimeleri ve anlamlarını duymasını, hissetmesini sağlamak benim işim olsun.
Sizin için önemli bir şey gelmezse ne yapacağınıza dair bir planınız var mı?
Yapmadı, bir şekilde düzeleceğine inandım. Her şeyden önce bunun doğru karar olduğunu biliyordum. Temiz, derin. Ayrıca yirmi yıldır hayır işlerinde çok aktif olarak çalışıyorum ve iş asla burada bitmeyecek. Ayrıca ailem beni her işi üstlenebilecek ve dürüstçe yapabilecek şekilde yetiştirdi. Yeni olan her şeyi alçakgönüllülükle öğrenmek için adım adım. Yani en baştan bir yerden başlamaya ve dahili olarak bunun arkasında durmaya hazırdım. Her ne kadar geçimimi sağlamak için ne yapacağımı mantıklı olarak bilmesem de, bu karar beni büyük ölçüde rahatlattı.
Ama sonra Kırlangıç geldi…
Evet, neredeyse bir yıl geçti ve tam anlamıyla tanımadığım, daha önce hiç tanışmadığımız Daniel Krejčík yoluma uçtu… Prag’da beni kaldırımda karşıladı, kendini tanıttı ve bir yere doğru yola çıktı. Daha önce bulduğu ve benim daha sonra öğrendiğim bir İspanyol oyununu okumak için kafeye gittim. Birkaç gün sonra bana numarayı aldığını ve oyunu bana gönderip gönderemeyeceğini yazdı. Bu olağanüstü orijinal metin postalarıma düştü, şimdiye kadar okuduğum en iyi metinlerden biri. Temel insani değerlere, ilkelere ve ortamlara değinir. O, özgünlüğü ve derin bağlamı açısından olağanüstü ve onun o olduğunu biliyordum. Dan ve ben tanıştık ve sonunda ona filmi benim de yönetmeyi teklif ettim. Fikrim o kadar netti ki A’dan Z’ye sahnelemem gerekiyordu.
Demek ilk defa yönetmenlik yapıyorsun. Bu senin bir rüya mıydı?
Hayır bu önceden tasarlanmış bir plan değil, hesap değil, bırakın egoyu. Sadece bunu yapman gerektiğini biliyorsun. Tamamen derin bir inançtan dolayı. Aşktan, tutkudan, işe saygıdan. Bu kadar zor bir oyunda kendimi yönlendirmek hiç de kolay değil ama bunu yapmam gerektiğine emindim. Bir an bile bunlara inanmayı bırakmadım.
Kırlangıçlar’ın kahramanları oldukça zor yaşam meselelerinden geçiyor. Yerel dramaturjinin standart bir parçası olmayacak bu konuyla Studio DVA tiyatrosuna nasıl geldiniz?
Oyun çok samimi, çok özgün ve seyirciyle aynı yörüngede olmam gerekiyordu. Bunun için yeterli alana sahip olun; ne çok küçük ne de çok büyük. Öyle ki, ortak enerji doğru yönde akmalı ve hiçbir yere kaçmamalı. Paskalya civarında bir ara Kırlangıç’ı okudum ve hangi tiyatronun metnin önemini anlayacağını ve aynı zamanda bu kadar alışılmadık derecede hızlı tepki verebileceğini merak ettim. Tiyatroların dramaturjik planı birkaç yıl önceden verilmektedir. Kimin kalbini ele geçirecek? Kim benim gibi yaşayacak? Vlaštovka’nın vurduğu doğru kişi Michal Hrubý’ydı. 17 Kasım’daki prömiyer için hemen yer bulabildi. Alışılmadık bir terim ama bulabildiğimiz tek terim.
Vlastovka’nın neyle ilgili olduğunu özetleyebilir misiniz?
Gerçek bir olaya dayanan çok güçlü bir insan hikayesidir. Ünlü bir opera sanatçısı, şarkı söylemeyi öğrenmek isteyen genç bir adamı şan dersi için kabul eder. Her şeyin ilk bakışta göründüğünden farklı olacağı daha en başından bellidir. Güzelce yazılmış diyaloglar sırasında izleyici başka ne olabilir diye soracak. Ve hala giderek daha fazla, neredeyse dedektiflik niteliğinde devam filmleri var. Çift, suçluluk kavramı, anlayış, sevgi, hoşgörü, acı, affetme gibi temel insani temalara değiniyor.
Metnin mucizesi ve benzersizliği, insandaki iyiliği güçlendirmesinde yatmaktadır. Bu yüzden neredeyse boş bir sahneye sahip olmak istedim, böylece hiçbir şey izleyicinin dikkatini metinden ayırmayacaktır. Aktör, hikaye, duygular, daha fazlası değil. Oyuncular için en zorlu disiplindir. Yardım edilecek hiçbir şey yok, arkasına saklanacak hiçbir şey yok. Tamamen ve tamamen çıplak bir oyuncu ve metin!
Yaratıcıların listesi Václav Marhoul ve Tomáš Hanák gibi tanınmış isimleri içeriyor. Neden onlarla iletişime geçtin?
Çünkü Kırlangıç’ın hepsinin kalbine doğru uçacağına ikna olmuştum. Metnin gerektirdiği her şeyi anlayacaktır. Ve beni anlayacağını. Tomáš Hanák’la başlayacağım. Olay örgüsünün en önemli anı bir şarkı, bir ninni. Metninin çevirisinden memnun kalmadım, çok şiirsel ve söylenemez değildi. Onu etkileyemedim. Az önce Tomáš’a bunu tekrar yazıp yazamayacağını sordum. Tomáš çok derin bir insan olmasına rağmen yine de her şeyle dalga geçiyor. Onu çok seviyorum ve Vlaštovka’ya mükemmel bir şekilde vurdu, gerçekten çok güzel bir metin yazdı.
Sahne fakülteden sınıf arkadaşım Marek Cpin tarafından yaratıldı. Tiyatrodaki en zor şey olan sahnede “hiçbir şey” yaratma görevi benim tarafımdan ona verildi. Bu “hiçbir şey”in işe yaramasını ve bir atmosfere sahip olmasını sağlamak. Boş, temiz, aydınlık bir sahneye ihtiyacım olduğunu, sadece bir piyano, bir sandalye ve belki bir tane daha olması gerektiğini söyledim. Bu kadar. Ve Marek tam olarak bunu buldu! Kusursuzca! O muhteşem bir set tasarımcısı!
Müzik, çok hassas bir besteci ve son derece mütevazı bir insan olan Matěj Kroupa tarafından yaratıldı. Kırlangıç’ın onun kalbini ele geçireceğini ve neye ihtiyaç olduğunu anlayacağını biliyordum. Zaten çok güzel bir şekilde yeniden düzenlediği son şarkıyı söylediğim The Painted Bird’de birlikte çalıştık.
Ve Václav Marhoul, hem kişisel hem de yaratıcı konularda son derece iyi anlaştığım, bana yakın bir insan. Biz birbirimize güveniyoruz, güveniyoruz. Ve hiçbir oyuncunun sahneden ayrılmadığı bir oyunda kendimi yönettiğim için, bir noktada ikinci bir çift göze ihtiyacım vardı. Sadece onun.
Kendinizi yönlendirme kararınıza dönüp nasıl bakıyorsunuz?
Mesleğe büyük bir saygım var, çok zor bir disiplin ama özgürlük, ki bu elbette büyük bir sorumlulukla el ele gidiyor, yaratıcı özgürlük ölçülemez derecede tatmin edici. Her ne kadar zor olsa da mutluyum diyebilirim sanırım.
Peki Vlastovka kariyeriniz için ne anlama gelecek? Seni daha ileri bir yere mi atacak?
Bu hiç umurumda değil. Vlaštovka aracılığıyla insanların kalplerine, insanların ruhlarına doğru yere dokunmak istiyorum.