Zaten Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan Milton Friedman, enflasyonun her zaman ekonomideki aşırı para miktarından kaynaklanan parasal bir olgu olduğuna dikkat çekti. Çek Cumhuriyeti hükümetleri uzun süredir çok rahat bir maliye politikası sürdürüyor ve bu da uygulamada yüksek devlet bütçe açıklarına yansıyor. Aynı zamanda ekonomistlere göre Çek Ulusal Bankası’nın para politikası olması gerektiği kadar kısıtlayıcı değildi ve değildir.
Yıllık karşılaştırmada, Çek Cumhuriyeti’ndeki M2 toplamı yüzde dokuz gibi muazzam bir artış gösterdi. M2 parasal toplamına, Çek Ulusal Bankası, M1’e giren her şeyi, yani bankacılık kurumlarındaki hesaplardaki mevcut ve hızlı bir şekilde kullanılabilir bakiyeleri içerir. M1 ile karşılaştırıldığında, vadesi iki yıla kadar olan tüm vadeli mevduatlar için de geçerlidir.
31 Ağustos 2023, 19:17, Gönderi Arşivlendi: 8 Eylül 2023, 09:50
“Bunun açık nedeni gevşek ekonomi politikasıdır. Bankacılık sektöründe yeni kredilerin yaratılması ve yeni devlet tahvili ihraçları Çek Cumhuriyeti’ndeki para arzındaki artışın kaynağıdır. J&T’nin baş ekonomisti Petr Sklenář, hükümetin bütçe politikasının ne kadar rahat olduğu ve çok derin bütçe açıklarını yönettiği göz önüne alındığında, CNB’nin para politikası yeterince kısıtlayıcı değil” diyor ve durgun bir ekonomide para arzındaki böyle bir artışın beklentilerle uyumlu olmadığını ekliyor Uzun vadeli düşük enflasyon yüzde 2 civarında.
Geçen yılın tamamında devlet bütçesinin yönetimi 360 milyar kron açıkla sonuçlandı. Bu yılın tamamı için Maliye Bakanlığı açığın 295 milyar kron civarında olmasını bekliyor. Bakanlığın son verilerine göre, bu yılın temmuz ayında devlet bütçesi açığı sürekli olarak 214,1 milyar krona yükseldi ve bu, bağımsız Çek Cumhuriyeti’nin kurulmasından bu yana en kötü ikinci sonuç oldu.
Yüksek enflasyonun taşıyıcısı olarak yüksek bütçe açıkları
Önümüzdeki birkaç yıl içinde hükümet bütçe açığının kademeli olarak azalmaya başlayacağını öngörüyor. Mevcut öneride 2024 yılı için 252 milyar kronluk bir açık öngörülüyor. Ancak açıklanan bu açığın önümüzdeki yasama sürecinde daha fazla değişikliğe uğraması kuvvetle muhtemel. 2025 yılında açığın 235 milyar krona, gelecek yıl ise 220 milyar krona ulaşması bekleniyor.
Para politikasının taşıyıcısı olan Çek Ulusal Bankası, birkaç aydır faiz oranlarını yüzde yedide tutuyor. Faiz oranları, Jiří Rusnok liderliğindeki CNB bankacılık kurulunun önceki yapısında bile bu seviyeye ulaştı. Mevcut konsey şimdilik onları aynı seviyede bırakıyor. Ancak Sklenár’a göre enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi için para politikasının daha da sıkı olması gerekiyor.
“Temmuz ayında alınan tüm krediler yıllık bazda yüzde 5 arttı. Hükümet bütçe politikasına genişlemeci bir yaklaşımla yaklaşırken, CNB’nin tüketici enflasyonunda yıllık yüzde ikilik büyüme hedefine ulaşmak için frene basmaya hazırlıklı olması gerekiyor. Ya faiz oranlarını artırın ya da gelecek yıl yüksek tutun ya da koruna döviz kurunun güçlendirilmesi üzerinde daha fazla baskı uygulayın” diyor Sklenář.
Gelişmiş ülkelerde durum farklı
Dünyadaki gelişmiş ekonomilerde parasal toplam M2 çok daha yavaş büyüyor, hatta azalıyor. Mevcut Temmuz rakamlarına göre, örneğin İsviçre’de yıllık bazda %12, Amerika Birleşik Devletleri’nde neredeyse %4 ve Avro Bölgesi’nde ise %1,6 oranında bir düşüş söz konusu. Parasal toplam M2 de Temmuz ayında Macaristan (%5) veya Norveç’te (%0,7) düştü. Tam tersine komşu Polonya’da %7,7 oranında büyüyor.
“Gelişmiş ülkelerin çoğunda, ekonomi politikaları çok daha kısıtlayıcı olduğu için para arzında böyle bir artış olmuyor. Bu kadar derin kamu mali açıkları yok ve eğer öyleyse para politikaları çok daha agresif” diye ekliyor Sklenář.
Yıllık karşılaştırmada, Çek Cumhuriyeti’ndeki M2 toplamı yüzde dokuz gibi muazzam bir artış gösterdi. M2 parasal toplamına, Çek Ulusal Bankası, M1’e giren her şeyi, yani bankacılık kurumlarındaki hesaplardaki mevcut ve hızlı bir şekilde kullanılabilir bakiyeleri içerir. M1 ile karşılaştırıldığında, vadesi iki yıla kadar olan tüm vadeli mevduatlar için de geçerlidir.
31 Ağustos 2023, 19:17, Gönderi Arşivlendi: 8 Eylül 2023, 09:50
“Bunun açık nedeni gevşek ekonomi politikasıdır. Bankacılık sektöründe yeni kredilerin yaratılması ve yeni devlet tahvili ihraçları Çek Cumhuriyeti’ndeki para arzındaki artışın kaynağıdır. J&T’nin baş ekonomisti Petr Sklenář, hükümetin bütçe politikasının ne kadar rahat olduğu ve çok derin bütçe açıklarını yönettiği göz önüne alındığında, CNB’nin para politikası yeterince kısıtlayıcı değil” diyor ve durgun bir ekonomide para arzındaki böyle bir artışın beklentilerle uyumlu olmadığını ekliyor Uzun vadeli düşük enflasyon yüzde 2 civarında.
Geçen yılın tamamında devlet bütçesinin yönetimi 360 milyar kron açıkla sonuçlandı. Bu yılın tamamı için Maliye Bakanlığı açığın 295 milyar kron civarında olmasını bekliyor. Bakanlığın son verilerine göre, bu yılın temmuz ayında devlet bütçesi açığı sürekli olarak 214,1 milyar krona yükseldi ve bu, bağımsız Çek Cumhuriyeti’nin kurulmasından bu yana en kötü ikinci sonuç oldu.
Yüksek enflasyonun taşıyıcısı olarak yüksek bütçe açıkları
Önümüzdeki birkaç yıl içinde hükümet bütçe açığının kademeli olarak azalmaya başlayacağını öngörüyor. Mevcut öneride 2024 yılı için 252 milyar kronluk bir açık öngörülüyor. Ancak açıklanan bu açığın önümüzdeki yasama sürecinde daha fazla değişikliğe uğraması kuvvetle muhtemel. 2025 yılında açığın 235 milyar krona, gelecek yıl ise 220 milyar krona ulaşması bekleniyor.
Para politikasının taşıyıcısı olan Çek Ulusal Bankası, birkaç aydır faiz oranlarını yüzde yedide tutuyor. Faiz oranları, Jiří Rusnok liderliğindeki CNB bankacılık kurulunun önceki yapısında bile bu seviyeye ulaştı. Mevcut konsey şimdilik onları aynı seviyede bırakıyor. Ancak Sklenár’a göre enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi için para politikasının daha da sıkı olması gerekiyor.
“Temmuz ayında alınan tüm krediler yıllık bazda yüzde 5 arttı. Hükümet bütçe politikasına genişlemeci bir yaklaşımla yaklaşırken, CNB’nin tüketici enflasyonunda yıllık yüzde ikilik büyüme hedefine ulaşmak için frene basmaya hazırlıklı olması gerekiyor. Ya faiz oranlarını artırın ya da gelecek yıl yüksek tutun ya da koruna döviz kurunun güçlendirilmesi üzerinde daha fazla baskı uygulayın” diyor Sklenář.
Gelişmiş ülkelerde durum farklı
Dünyadaki gelişmiş ekonomilerde parasal toplam M2 çok daha yavaş büyüyor, hatta azalıyor. Mevcut Temmuz rakamlarına göre, örneğin İsviçre’de yıllık bazda %12, Amerika Birleşik Devletleri’nde neredeyse %4 ve Avro Bölgesi’nde ise %1,6 oranında bir düşüş söz konusu. Parasal toplam M2 de Temmuz ayında Macaristan (%5) veya Norveç’te (%0,7) düştü. Tam tersine komşu Polonya’da %7,7 oranında büyüyor.
“Gelişmiş ülkelerin çoğunda, ekonomi politikaları çok daha kısıtlayıcı olduğu için para arzında böyle bir artış olmuyor. Bu kadar derin kamu mali açıkları yok ve eğer öyleyse para politikaları çok daha agresif” diye ekliyor Sklenář.