WASHINGTON: Astronomlar tespit etti gazlı su yıldızın etrafındaki gezegen oluşturan diskte V883 AvcıDünya’dan yaklaşık 1300 ışıkyılı uzaklıkta.
Suyun tespiti şu fikri desteklemektedir: Dünya üzerindeki su bizimkinden bile eski Güneşdedi araştırmacılar.
Bir çalışmada, Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi (ALMA) kullanılarak tespit edilen bu suyun, suyun yıldız oluşturan gaz bulutlarından gezegenlere yolculuğunu açıklayan kimyasal bir imza taşıdığını söylediler.
“Artık içimizdeki suyun kökeninin izini sürebiliriz. Güneş Sistemi ABD Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi’nde astronom ve çalışmanın baş yazarı John J. Tobin, “Güneşin oluşumundan önceye” dedi.
Bu keşif, V883 Orionis yıldızının etrafındaki gezegen oluşturan diskteki suyun bileşimini inceleyerek yapıldı.
Araştırma Nature’da yayınlandı.
Bir gaz ve toz bulutu çöktüğünde merkezde bir yıldız oluşturur. Buluttan gelen malzeme ayrıca yıldızın etrafında bir disk oluşturur. Birkaç milyon yıl boyunca, diskteki madde bir araya gelerek kuyruklu yıldızları, asteroitleri ve nihayetinde gezegenleri oluşturur.
Tobin ve ekibi, suyun kimyasal özelliklerini ve yıldız oluşturan buluttan gezegenlere giden yolunu ölçmek için ALMA’yı kullandı.
Su genellikle bir oksijen atomu ve iki hidrojen atomundan oluşur.
Tobin’in ekibi, hidrojen atomlarından birinin ağır bir hidrojen izotopu olan döteryum ile değiştirildiği, suyun biraz daha ağır bir versiyonunu inceledi.
Basit ve ağır su farklı koşullar altında oluştuğundan, oranları suyun nerede ve ne zaman oluştuğunu izlemek için kullanılabilir.
Örneğin bu oran bazı Güneş sistemindeki kuyruklu yıldızlar Çalışmaya göre, Dünya’daki suya benzer olduğu gösterildi, bu da kuyruklu yıldızların Dünya’ya su getirmiş olabileceğini düşündürüyor.
Ekip, V883 Orionis’teki gazlı suyu gözlemlemek için kuzey Şili’deki bir dizi radyo teleskopu olan ALMA’yı kullandı.
Çalışma, hassasiyeti ve küçük ayrıntıları ayırt etme yeteneği sayesinde, hem suyu algılayabildiklerini hem de bileşimini belirleyebildiklerini ve disk içindeki dağılımını haritalayabildiklerini söyledi.
Gözlemlerden bilim adamları, bu diskin tüm Dünya okyanuslarındaki miktarın en az 1.200 katı su içerdiğini buldular.
Suyun bulutlardan genç yıldızlara ve daha sonra kuyruklu yıldızlardan gezegenlere yolculuğu daha önce gözlemlenmişti, ancak şimdiye kadar genç yıldızlar ve kuyruklu yıldızlar arasındaki bağlantı eksikti.
Tobin, “V883 Orionis, bu durumda eksik halkadır” dedi. “Diskteki suyun bileşimi, kendi güneş sistemimizdeki kuyruklu yıldızlarınkine çok benzer.
“Bu, gezegen sistemlerindeki suyun milyarlarca yıl önce, güneşten önce, yıldızlararası uzayda oluştuğu ve nispeten değişmeden hem kuyruklu yıldızlar hem de Dünya tarafından miras alındığı fikrini doğruluyor.”
Ancak suyu gözlemlemek zor oldu.
Hollanda’daki Leiden Gözlemevi’nden çalışmanın ortak yazarı Margot Leemker, “Gezegen oluşturan disklerdeki suyun çoğu buz gibi donmuş, bu nedenle çoğunlukla bizim görüşümüzden gizlenmiş durumda” diyor.
Moleküller dönerken ve titreşirken yaydıkları radyasyon sayesinde gaz halindeki su tespit edilebilir, ancak moleküllerin hareketinin daha kısıtlı olduğu su donduğunda bu daha karmaşıktır.
Gaz halindeki su disklerin merkezine doğru, daha sıcak olduğu yıldıza yakındır.
Ancak çalışma, bu yakın bölgelerin toz diskinin kendisi tarafından gizlendiğini ve ayrıca teleskoplarla görüntülenemeyecek kadar küçük olduğunu belirtti.
Neyse ki V883 Orionis diski yakın tarihli bir ankette alışılmadık derecede sıcak olduğu bulundu.
Tobin, yıldızdan gelen dramatik bir enerji patlaması diski “suyun artık buz biçiminde değil, gaz halinde olduğu bir sıcaklığa kadar ısıtıyor, bu da onu tespit etmemizi sağlıyor” dedi.