WASHINGTON: Son araştırmaların bulguları, altı dakikalık şiddetli egzersizin sağlıklı bir beynin ömrünü uzatabileceğini ve Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif bozuklukların başlamasını geciktirebileceğini düşündürmektedir.
The dergisinde yayınlanan yeni araştırma Fizyoloji Dergisi kısa ama yoğun bir döngü süresinin beyin oluşumu, öğrenme ve hafıza için gerekli olan özel bir proteinin üretimini artırdığını ve beyni yaşa bağlı bilişsel gerilemeye karşı koruyabileceğini gösteriyor.
Bu egzersiz anlayışı, sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmek için herkesin benimseyebileceği erişilebilir, adil ve uygun fiyatlı farmakolojik olmayan yaklaşımlar geliştirme dürtüsünün bir parçasıdır.
Beyinden türetilen nörotrofik faktör (BDNF) adı verilen özel protein, nöroplastisiteyi (beynin yeni bağlantılar ve yollar oluşturma yeteneği) ve nöronların hayatta kalmasını destekler. Hayvan çalışmaları, artan BDNF mevcudiyetinin anıların oluşumunu ve depolanmasını teşvik ettiğini, öğrenmeyi desteklediğini ve genel olarak bilişsel performansı iyileştirdiğini göstermiştir. Bu kilit roller ve belirgin nöroprotektif özellikleri, yaşlanma araştırması için BDNF’ye olan ilgiye yol açmıştır.
Baş yazar Travis Gibbons Otago Üniversitesi’nden, Yeni Zelanda şunları söyledi: “BDNF, hayvan modellerinde umut vaat etti, ancak şimdiye kadar farmasötik müdahaleler, insanların sağlıklı yaşlanmaya yardımcı olmak için BDNF’yi doğal olarak artırmak için kullanabileceği BDNF’nin koruyucu gücünü insanlarda güvenli bir şekilde kullanmakta başarısız oldu.”
Uzun bir hafif egzersiz seansı olsun ya da olmasın, kısa ama güçlü egzersizin BDNF’yi artırmanın en etkili yolu olduğunu buldular. Açlık (BDNF konsantrasyonunda değişiklik yok) veya uzun süreli aktivite (BDNF konsantrasyonunda hafif artış, 336 pg L-1 ila 390 µg L) ile karşılaştırıldığında BDNF dört ila beş kat arttı (396 pg L-1 ila 1170 pg L-1) -1).
Bu farklılıkların nedeni henüz bilinmiyor ve ilgili mekanizmaları anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Bir hipotez, serebral substrat değişimi ve beynin birincil yakıt kaynağı olan glikoz metabolizması ile ilgilidir. Serebral substrat değişimi, örneğin egzersiz sırasında glikoz yerine laktatı metabolize ederek vücudun enerji ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak için beyin tercih ettiği yakıt kaynağını bir başkasıyla değiştirdiğinde gerçekleşir. Beynin glikoz tüketmekten laktata geçişi, kanda BDNF düzeylerinin artmasına neden olan yolları başlatır.
Egzersiz sırasında BDNF’de gözlemlenen artış, büyük miktarlarda BDNF depolayan trombositlerin (en küçük kan hücresi) artan sayısına bağlı olabilir. Kanda dolaşan trombositlerin konsantrasyonu, egzersizden açlıktan daha fazla etkilenir ve yüzde 20 artar.
Çalışmaya 12 fiziksel aktif katılımcı (18-56 yaş arası altı erkek, altı kadın) katılmıştır. Erkek ve kadın katılımcıların dengeli oranı, cinsiyet farklılıklarını belirtmekten çok popülasyonu daha iyi temsil etmeyi amaçlıyordu.
BDNF üzerindeki etkiyi ve bilişsel faydaları ayırt etmek için kalori kısıtlaması ve egzersizin etkilerini daha derinlemesine incelemek için daha fazla araştırma yapılıyor.
Travis Gibbons şunları söyledi: “Şimdi, diyelim ki üç güne kadar uzayan orucun BDNF’yi nasıl etkilediğini araştırıyoruz. Oruç döneminin başında sıkı egzersiz yapmanın orucun yararlı etkilerini hızlandırıp hızlandırmadığını merak ediyoruz. Oruç ve egzersiz nadiren incelenir. İnsan beyninde BDNF üretimini optimize etmek için oruç tutma ve egzersizin birlikte kullanılabileceğini düşünüyoruz.”